Benvidas, benvidos, amigas e amigos

A paz é o camiño, e facemos camiño ó andar. A paz é un descubrimento, non unha conquista, dicía, Raimon Panikkar. A guerra e a violencia non son fatalidades biolóxicas. Aprendemos a ser violentos. Por iso temos que "desaprender" para ser pacíficos, que non submisos, nin súbditos, nin mansos. Federico Mayor Zaragoza di que a aprendizaxe da democracia é a pedagoxía da paz. E María Zambrano afirmaba que a paz é moito máis que unha toma de postura, é unha auténtica revolución, un modo de vivir, un modo de habitar o planeta, un modo de ser persoa.
A paz como cultura...

25 ago 2016

Algo máis sobre os comedores escolares



 

Estou a piques de comezar o meu segundo curso académico á fronte da Concellaría de Educación e Cidadanía no goberno municipal de Compostela Aberta e, de novo, o servizo de madrugadores e de comedores escolares convértese no asunto principal do departamento pola súa trascendencia pública e política.
Que está pasando realmente? Poderán os pais e as nais levar tranquilamente aos seus cativos e cativas ao comedor do seu cole o día 12 de setembro? Asegura o concello o servizo coas debidas garantías? Mellorará a calidade? Canto custará o comedor? Estas e outras preguntas similares son as que se están a facer hoxe moitas familias en Compostela, aproximadamente as 800 que teñen nenos e nenas xantando diariamente nos nove colexios con comedor de xestión municipal.
Empezo por reiterar que os comedores escolares non son una competencia municipal. Durante moitos anos foi a propia Consellería de Educación a que os xestionou todos e logo, por pouco tempo, algunhas ANPAS asumiron esa competencia. Certo que aínda quedan  na nosa cidade comedores xestionados directamente, e con moito éxito, polos pais e as nais. É o caso do López Ferreiro, con cociña propia; o Pío XII, con cátering de SERUNION desde hai anos; ou o de Lamas de Abade, cun convenio coa Escola de Hostalería. No resto, nove colexios, o comedor é xestionado desde o Concello, en virtude dun Convenio polo que a Consellería cede a súa competencia e aporta uns fondos, que por certo non son suficientes.
En diversas ocasións, coincido nisto coas ANPAS e cos sindicatos, manifestei que debería ser a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria quen asumira de novo, plena e integramente, una competencia que lle é propia. Sigo a pensar o mesmo.
Pero mentres non sexa así, o goberno municipal e eu mesmo estamos obrigados a cumprir o principio de legalidade e a garantir a libre concorrencia nas adxudicacións. Temos que respectar os procedementos regrados, os seus tempos e garantías, á hora de licitar entre as empresas que libremente participan nun concurso público e aberto para xestionar o servizo de madrugadores e de comedores escolares. Iso fixemos o curso pasado e vimos de facelo de novo para o que está a piques de empezar. Xa sei que hai concellos como o de Valencia  nos que as adxudicacións as decidía “a xefa”. Aquí non. Os pregos, resultado de varias conversas previas coa comunidade educativa, foron elaborados polos técnicos do Concello e son públicos. Calquera pode consultalos na web municipal, comparalos cos pregos anteriores ou cos que aprobou a Xunta para os comedores escolares que xestiona, e tirar conclusións. O procedemento de adxudicación contrólao unha Mesa de Contratación na que están representados todos os grupos políticos, os técnicos, e os servizos xurídicos e económicos municipais. É a Mesa quen propón adxudicar o servizo á empresa gañadora, a aquela que ten máis puntos. Neste caso, a máxima puntuación posible era de 142 puntos, e deles un máximo de 50 estaban vinculados á oferta económica. O resto tiñan en conta aspectos administrativos, educativos e de calidade.
Ao último concurso público e aberto concorreron tres empresas. En Ferrol foron dúas. A que obtivo maior puntuación, aquí, en Ferrol, e na maioría dos colexios da Xunta, foi Serunión quen, no noso caso, viña prestando xa o servizo. Como non pode ser doutra maneira, a Mesa de Contratación propuxo adxudicar o servizo a esta empresa, e logo a Xunta de Goberno local así o aprobou. Previamente, o responsable xurídico do Concello asegurou na propia mesa que non había impedimento legal algún para adxudicarlle o servizo a Serunión, nin motivos para apartar á empresa do procedemento. O Goberno non pode negarlle a adxudicación a unha empresa que é a máis valorada segundo criterios técnicos. Iso tería un nome...
Para o goberno de CA e para este concelleiro, o comedor escolar é un servizo educativo complementario de carácter esencial, compensador de desigualdades, favorecedor da conciliación da vida familiar e laboral, e un espazo de aprendizaxe de valores e hábitos alimenticios saúdables. Por iso facemos un enorme esforzo económico para melloralo con diñeiro público, de todos e de todas. Duplicamos as bolsas de comedor. No curso pasado investimos, que non gastamos, 169.000 euros neste tipo de axudas, para as familias que máis o necesitan. Beneficiáronse aproximadamente 300. Para o curso que vai comezar esa cantidade aínda se incrementou máis e nos orzamentos municipais reservamos unha partida de 360.000 euros que será para bolsas de comedor, adquisición de material escolar e realización de actividades extraescolares.
A axuda que aporta a Consellería en virtude do convenio de delegación de competencias é de 53.400€, insuficiente para minorar os prezos finais que terán que pagar as familias polo servizo de comedor. Por iso, o Concello fai unha achega con fondos propios de 59.000€ máis, que deixa o prezo final do menú en 4,50 euros. Está xusto na media dos comedores escolares do conxunto do Estado.
       A suba con respecto ao curso pasado é de 1,57€, un incremento que se explica polas moitas melloras que vai ter o servizo e que foron incorporadas ao prego de condicións do concurso tal e como se falou e se acordou coa comunidade educativa.
 Unha desas melloras ten que ver co horario dos monitores, factor esencial de calidade. Agora cobrarán a media hora que traballaban antes de iniciarse o servizo de comedor para ter todo ben preparado antes da chegada dos nenos, e terán máis tempo para atendelos porque tamén se engade máis tempo para limpar e recoller as instalacións unha vez finalizado o xantar.
Unha experta nutricionista da Universidade de Vigo será garante das condicións alimentarias e estará a disposición dos centros, das familias e do propio departamento de Educación, para asegurar a calidade, o número e a variedade dos menús, as frecuencias, o equilibrio entre verduras, froitas, legumes, carne e peixe, a estrutura dos menús ou as mesmas receitas. Unha novidade que moi poucos comedores no Estado teñen, e que tamén custa cartos.



Melloramos significativamente os mecanismos de control e seguimento do servizo. Ademais dos controis hixiénico-sanitarios preceptivos, das reunións semanais do departamento cos  coordinadores de cada comedor e coa empresa, crearemos una mesa tripartita trimestral formada por representantes da federación de ANPAS, a empresa e o departamento de Educación do concello. Faremos tamén, por primeira vez, una auditoría externa.
Limitamos e reducimos a distancia máxima das cociñas de elaboración dos menús dos centros escolares a un máximo de 180 quilómetros, de acordo cos servizos de contratación. Nos comedores que xestiona a Xunta, o límite situouse en 200 quilómetros.
Eliminamos os policarbonatos plásticos da vaixela, que substituímos por vidro temperado, unha medida que era demandada polos pais e nais e que agora é de obrigado cumprimento.
Aseguramos e incrementamos a formación do persoal de comedores cun curso de 100 horas sobre un programa esencialmente educativo establecido como obrigatorio no propio prego.
Melloramos con aplicacións informáticas, tablets e smartphones, a información e a relación das familias cos coordinadores, a empresa e o departamento de Educación.
E por último, os electrodomésticos que antes eran una mellora voluntaria, agora fanse obrigatorios, están no propio prego, e a empresa ten que asegurar a súa reposición e renovación.
Todas e cada una das medidas citadas, melloran significativamente a calidade do servizo e teñen, obviamente, una repercusión económica significativa no prezo final.
Sobre o modelo futuro de comedores escolares comprometémonos a abrir un debate participado neste curso, non antes, cos pais e as nais, coa comunidade educativa, co persoal, con expertos, sindicatos, MRPs, coñecendo outras experiencias, sen prexulgar alternativas, para que logo o Goberno local poida tomar a decisión axeitada. E cumpriremos coa palabra dada.
A quen lle interesa facer de todo isto un asunto de confrontación política? A quen beneficia que os comedores escolares dos colexios públicos municipais, e non outros, estean permanentemente nos medios? Alguén sabe algo dos comedores escolares doutras cidades e vilas de Galicia? Dos que funcionan nos colexios concertados? Aquí mesmo, dos que non son de xestión municipal? Quizais a resposta a estas preguntas explique mellor o que está acontecendo en Santiago.
En calquera caso, o noso deber fundamental é defender a escola pública, a educación pública, os servizos públicos. O noso obxectivo é mellorar a calidade dos comedores escolares, cos recursos que temos, e procurar o mellor modelo de futuro, participadamente. A iso seguiremos adicando todos os nosos esforzos. O ruído que o poñan outros...