Benvidas, benvidos, amigas e amigos

A paz é o camiño, e facemos camiño ó andar. A paz é un descubrimento, non unha conquista, dicía, Raimon Panikkar. A guerra e a violencia non son fatalidades biolóxicas. Aprendemos a ser violentos. Por iso temos que "desaprender" para ser pacíficos, que non submisos, nin súbditos, nin mansos. Federico Mayor Zaragoza di que a aprendizaxe da democracia é a pedagoxía da paz. E María Zambrano afirmaba que a paz é moito máis que unha toma de postura, é unha auténtica revolución, un modo de vivir, un modo de habitar o planeta, un modo de ser persoa.
A paz como cultura...

25 ago 2016

Algo máis sobre os comedores escolares



 

Estou a piques de comezar o meu segundo curso académico á fronte da Concellaría de Educación e Cidadanía no goberno municipal de Compostela Aberta e, de novo, o servizo de madrugadores e de comedores escolares convértese no asunto principal do departamento pola súa trascendencia pública e política.
Que está pasando realmente? Poderán os pais e as nais levar tranquilamente aos seus cativos e cativas ao comedor do seu cole o día 12 de setembro? Asegura o concello o servizo coas debidas garantías? Mellorará a calidade? Canto custará o comedor? Estas e outras preguntas similares son as que se están a facer hoxe moitas familias en Compostela, aproximadamente as 800 que teñen nenos e nenas xantando diariamente nos nove colexios con comedor de xestión municipal.
Empezo por reiterar que os comedores escolares non son una competencia municipal. Durante moitos anos foi a propia Consellería de Educación a que os xestionou todos e logo, por pouco tempo, algunhas ANPAS asumiron esa competencia. Certo que aínda quedan  na nosa cidade comedores xestionados directamente, e con moito éxito, polos pais e as nais. É o caso do López Ferreiro, con cociña propia; o Pío XII, con cátering de SERUNION desde hai anos; ou o de Lamas de Abade, cun convenio coa Escola de Hostalería. No resto, nove colexios, o comedor é xestionado desde o Concello, en virtude dun Convenio polo que a Consellería cede a súa competencia e aporta uns fondos, que por certo non son suficientes.
En diversas ocasións, coincido nisto coas ANPAS e cos sindicatos, manifestei que debería ser a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria quen asumira de novo, plena e integramente, una competencia que lle é propia. Sigo a pensar o mesmo.
Pero mentres non sexa así, o goberno municipal e eu mesmo estamos obrigados a cumprir o principio de legalidade e a garantir a libre concorrencia nas adxudicacións. Temos que respectar os procedementos regrados, os seus tempos e garantías, á hora de licitar entre as empresas que libremente participan nun concurso público e aberto para xestionar o servizo de madrugadores e de comedores escolares. Iso fixemos o curso pasado e vimos de facelo de novo para o que está a piques de empezar. Xa sei que hai concellos como o de Valencia  nos que as adxudicacións as decidía “a xefa”. Aquí non. Os pregos, resultado de varias conversas previas coa comunidade educativa, foron elaborados polos técnicos do Concello e son públicos. Calquera pode consultalos na web municipal, comparalos cos pregos anteriores ou cos que aprobou a Xunta para os comedores escolares que xestiona, e tirar conclusións. O procedemento de adxudicación contrólao unha Mesa de Contratación na que están representados todos os grupos políticos, os técnicos, e os servizos xurídicos e económicos municipais. É a Mesa quen propón adxudicar o servizo á empresa gañadora, a aquela que ten máis puntos. Neste caso, a máxima puntuación posible era de 142 puntos, e deles un máximo de 50 estaban vinculados á oferta económica. O resto tiñan en conta aspectos administrativos, educativos e de calidade.
Ao último concurso público e aberto concorreron tres empresas. En Ferrol foron dúas. A que obtivo maior puntuación, aquí, en Ferrol, e na maioría dos colexios da Xunta, foi Serunión quen, no noso caso, viña prestando xa o servizo. Como non pode ser doutra maneira, a Mesa de Contratación propuxo adxudicar o servizo a esta empresa, e logo a Xunta de Goberno local así o aprobou. Previamente, o responsable xurídico do Concello asegurou na propia mesa que non había impedimento legal algún para adxudicarlle o servizo a Serunión, nin motivos para apartar á empresa do procedemento. O Goberno non pode negarlle a adxudicación a unha empresa que é a máis valorada segundo criterios técnicos. Iso tería un nome...
Para o goberno de CA e para este concelleiro, o comedor escolar é un servizo educativo complementario de carácter esencial, compensador de desigualdades, favorecedor da conciliación da vida familiar e laboral, e un espazo de aprendizaxe de valores e hábitos alimenticios saúdables. Por iso facemos un enorme esforzo económico para melloralo con diñeiro público, de todos e de todas. Duplicamos as bolsas de comedor. No curso pasado investimos, que non gastamos, 169.000 euros neste tipo de axudas, para as familias que máis o necesitan. Beneficiáronse aproximadamente 300. Para o curso que vai comezar esa cantidade aínda se incrementou máis e nos orzamentos municipais reservamos unha partida de 360.000 euros que será para bolsas de comedor, adquisición de material escolar e realización de actividades extraescolares.
A axuda que aporta a Consellería en virtude do convenio de delegación de competencias é de 53.400€, insuficiente para minorar os prezos finais que terán que pagar as familias polo servizo de comedor. Por iso, o Concello fai unha achega con fondos propios de 59.000€ máis, que deixa o prezo final do menú en 4,50 euros. Está xusto na media dos comedores escolares do conxunto do Estado.
       A suba con respecto ao curso pasado é de 1,57€, un incremento que se explica polas moitas melloras que vai ter o servizo e que foron incorporadas ao prego de condicións do concurso tal e como se falou e se acordou coa comunidade educativa.
 Unha desas melloras ten que ver co horario dos monitores, factor esencial de calidade. Agora cobrarán a media hora que traballaban antes de iniciarse o servizo de comedor para ter todo ben preparado antes da chegada dos nenos, e terán máis tempo para atendelos porque tamén se engade máis tempo para limpar e recoller as instalacións unha vez finalizado o xantar.
Unha experta nutricionista da Universidade de Vigo será garante das condicións alimentarias e estará a disposición dos centros, das familias e do propio departamento de Educación, para asegurar a calidade, o número e a variedade dos menús, as frecuencias, o equilibrio entre verduras, froitas, legumes, carne e peixe, a estrutura dos menús ou as mesmas receitas. Unha novidade que moi poucos comedores no Estado teñen, e que tamén custa cartos.



Melloramos significativamente os mecanismos de control e seguimento do servizo. Ademais dos controis hixiénico-sanitarios preceptivos, das reunións semanais do departamento cos  coordinadores de cada comedor e coa empresa, crearemos una mesa tripartita trimestral formada por representantes da federación de ANPAS, a empresa e o departamento de Educación do concello. Faremos tamén, por primeira vez, una auditoría externa.
Limitamos e reducimos a distancia máxima das cociñas de elaboración dos menús dos centros escolares a un máximo de 180 quilómetros, de acordo cos servizos de contratación. Nos comedores que xestiona a Xunta, o límite situouse en 200 quilómetros.
Eliminamos os policarbonatos plásticos da vaixela, que substituímos por vidro temperado, unha medida que era demandada polos pais e nais e que agora é de obrigado cumprimento.
Aseguramos e incrementamos a formación do persoal de comedores cun curso de 100 horas sobre un programa esencialmente educativo establecido como obrigatorio no propio prego.
Melloramos con aplicacións informáticas, tablets e smartphones, a información e a relación das familias cos coordinadores, a empresa e o departamento de Educación.
E por último, os electrodomésticos que antes eran una mellora voluntaria, agora fanse obrigatorios, están no propio prego, e a empresa ten que asegurar a súa reposición e renovación.
Todas e cada una das medidas citadas, melloran significativamente a calidade do servizo e teñen, obviamente, una repercusión económica significativa no prezo final.
Sobre o modelo futuro de comedores escolares comprometémonos a abrir un debate participado neste curso, non antes, cos pais e as nais, coa comunidade educativa, co persoal, con expertos, sindicatos, MRPs, coñecendo outras experiencias, sen prexulgar alternativas, para que logo o Goberno local poida tomar a decisión axeitada. E cumpriremos coa palabra dada.
A quen lle interesa facer de todo isto un asunto de confrontación política? A quen beneficia que os comedores escolares dos colexios públicos municipais, e non outros, estean permanentemente nos medios? Alguén sabe algo dos comedores escolares doutras cidades e vilas de Galicia? Dos que funcionan nos colexios concertados? Aquí mesmo, dos que non son de xestión municipal? Quizais a resposta a estas preguntas explique mellor o que está acontecendo en Santiago.
En calquera caso, o noso deber fundamental é defender a escola pública, a educación pública, os servizos públicos. O noso obxectivo é mellorar a calidade dos comedores escolares, cos recursos que temos, e procurar o mellor modelo de futuro, participadamente. A iso seguiremos adicando todos os nosos esforzos. O ruído que o poñan outros...

7 jul 2016

Caso "Comedores"



        Cando lin este tratamento sentín un profundo malestar. Parecera que este asunto, o servizo de madrugadores e de comedores escolares en nove dos trece colexios públicos de Santiago de Compostela, pasara a converterse nun tema de gravidade similar ós casos de corrupción política que se moven a diario polos xulgados de tantas cidades. Nacía así un chamado “Caso comedores” complementado con cualificativos como culebrón, problema, desastre, peor imposible, modelo de incompetencia, incapacidade… adxectivos cargados de intencionalidade política.

        Podería aplicarse aquí aquel vello dito do mundo do xornalismo, “non deixes que a realidade arruíne un bo titular”. Porque este “caso” do que se fixeron eco ate no mesmo Parlamento Galego os voceiros do PP, que o sacaron en canta tertulia participaban e como unha proba inequívoca da incapacidade manifesta das Mareas, era pura ficción, como Breaking Bad.

        Mentres todo isto acontecía a realidade dos nove comedores escolares municipais que xestionamos directamente desde o Concello era moi outra. O alumnado comía (e comeu) todos e cada un dos días do curso escolar, con absoluta normalidade, case que 150.000 xantares. Algunhas persoas aínda o dubidan...

        Certo que tardamos en resolver o procedimento de licitación en concurso público case que seis meses. En calquera caso, non máis que outras veces, porque están involucrados tres negociados distintos: educación, contratación e intervención, que teñen os seus tempos, as súas limitacións e as súas garantías, antes de chegar á Xunta de Goberno local previo paso pola Mesa de Contratación onde están representados, ademais, tódolos grupos políticos e os servizos xurídicos municipais. Foron efectivamente seis meses, é verdade, pero tivemos que resolver non un senón tres procedementos administrativos distintos e complexos, o primeiro de carácter público e aberto, o segundo negociado e o terceiro de urxencia, nos que, en todos eles, participaron varias empresas do sector, algunhas das cales renunciaron, mesmo logo de resultar adxudicatarias, algo realmente insólito.

Estamos agora co procedemento de licitación do novo contrato para o curso que ven, o 2016-2017. Confío en telo asinado en Agosto. Están publicados os novos pregos no perfil do contratante, na web do Concello. Alí figuran todos os requisitos, á vista de quen quera consultalos, pódense comparar cos da Xunta. Melloramos a oferta económica e limitamos a súa influencia global a algo máis dun terzo da puntuación, 50 puntos dun total posible de 142. Incluímos as recomendacións dunha experta catedrática da Universidade de Vigo en relación cos menús, valores nutricionais, rotación e características. Haberá tamén un maior seguimento, máis exhaustivo aínda do servizo, e unha auditoría trimestral, cunha mesa de control con representación dos usuarios, da empresa adxudicataria e do concello. Limitamos a distancia máxima das cociñas,  a 180 Km, e incorporamos novas medidas de promoción da saúde, hábitos alimentarios e tamén de coñecemento e difusión do servizo entre toda a comunidade educativa. Moitas das melloras foron suxeridas polas nais e os pais, as direccións dos centros, ou polos delegados sindicais do persoal, logo das mesas de diálogo que mantivemos durante meses. Pagamos, xa desde febreiro pasado, a media hora traballada e non percibida ate aquel momento polo persoal. E entre as melloras demandadas figura a da progresiva substitución da vaixela de plástico por vidro ou aceiro inoxidable, entre outros aspectos.



Compre saber que en Santiago de Compostela temos hoxe varios modelos diferentes de comedor escolar funcionando, polo mesmo temos onde comparar, e dedicaremos o vindeiro curso a reflexionar participadamente sobre os comedores que queremos para o futuro. Hainos que dependen da Xunta de Galicia, por exemplo, o da Sionlla. Témolos con cociña propia e xestión directa da ANPA, o López Ferreiro. De Cátering, xestionado tamén pola ANPA, no Pío XII, ou o de Lamas de Abade que coordina a ANPA en colaboración coa Escola de Hostalería. Ningún destes modelos estivo no foco mediático durante o curso pasado, nin sequera o que xestionaba a mesma empresa Serunión. Nin os prezos, nin as ratios, nin os menús, nin as temperaturas, nin a variedade, nada. Non falemos dos comedores dos centros concertados. Silencio absoluto. Os únicos problemas, segundo algúns medios, mira ti, estiveron nos nove comedores de xestión municipal. Curioso.

Para rematar, no servizo de madrugadores e de comedores escolares municipais de Santiago de Compostela, comen aproximadamente 800 rapaces e rapazas, dun total superior ós 10.000 alumnos. Polo tanto, son algo menos do 10% do alumnado. Como vemos, a gran maioría vai comer ás súas casas, coas súas familias. Son as nais e os pais os que financian o servizo de madrugadores e de comedores escolares coas súas cotas, 2,93€ por xantar e día, ate o de agora, cunha pequena axuda en concepto de subvención da Xunta de Galicia, cada ano máis minguante. Compre salientar que desde que chegamos ó goberno do Concello hai un ano, duplicamos as becas de comedor escolar. Os novos prezos serán algo superiores, obviamente, ós existentes, pero en ningún caso estarán por riba da media do conxunto do Estado. A calidade, xa se sabe, temos que pagala.

Quixera rematar indicando que os comedores escolares, con toda a súa importancia e sensibilidade, non deixan de ser un asunto menor, cuantitativa e cualitativamente, nas competencias, funcións e tarefas da Concellaría de Educación e Cidadanía do Concello de Santiago de Compostela.



E claro que si, o servizo estará dispoñible, como estivo este curso, para tódolos solicitantes no primeiro día de comedor escolar, en Setembro, sen dúbida algunha.




4 may 2016

INTRUSOS



Cando un busca nun diccionario a palabra “Intruso”, atópase con definicións como: persoa que entra nun lugar sen dereito, que forma parte dun ambiente que non lle é propio, ou que ocupa un posto sen ter dereito a él.

Si un “académico de la lengua” da Real Academia Española, como Félix de Azúa Comella, doutor en Filosofía e Catedrático de Estética, ocupante da cadeira H da citada institución desde 2015, e a quen se lle presupón mesura, atrévese a arremeter contra dunha alcaldesa lexítima como Ada Colau, e non apela neste caso ó dereito ou á falla del para ser titular daquela institución local senón que salienta a súa escasa formación académica, algo moi grave está acontecendo, e non só na política.

Sostén Azúa que Ada Colau non reune as titulacións suficientes como para representar á cidadanía de Barcelona nun cargo de tanta responsabilidade ó que non se accede, como sabe o académico, por oposición. Desde unha perspectiva certamente clasista, Azúa a está calificando de intrusa, xa que, na súa opinión, estaría exercendo un cargo sen a preparación necesaria. Obvio os insultos.

No caso de Santiago de Compostela, a capital de Galicia, certos sectores sociais, tan poderosos e influíntes como minoritarios, esas persoas que coñecemos pero que non teñen por costume someterse ó escrutinio democrático (que si que mandan, o sei, e mandan moito!), desde o minuto un iniciaron unha forte campaña de deslexitimación política das persoas que sí recibimos o apoio maioritario da cidadanía nas eleccións municipais de hai case que un ano. Para esa empresa contaron (e contan) co apoio entusiasta dos que deciden no vello xornal da cidade (e da súa televisión local) que non dubidan mesmo en entrar no persoal e familiar, valelles todo con tal de facer dano, aínda a costa de diminuír a súa credibilidade.

As persoas que si fomos refrendadas polas urnas, as que accedimos democraticamente ó Pazo de Raxoi (ou de Hanoi, polas pólvoras e as bombas informativas que nos lanzan a cotío), as que asumimos o goberno municipal por decisión maioritaria do Pleno da Corporación, como a lista máis votada, Compostela Aberta, a quen nunca tomaron realmente en serio, somos -desde aquela- “inexpertas”, “incapaces”, “inútiles”, “pouco preparadas”… en definitiva, un desastre, unha calamidade, un perigo público, unha maldición para a cidade, precisamente porque ocupamos un espazo que, segundo eles, non nos é natural. Nin estabamos nos seus pronósticos, nin formabamos parte do seu reducido grupo de intereses.

Non se trata tanto de que acertemos ou cometamos erros, que seguro que o facemos como mortais que somos, ou de que xestionemos ben, mal ou regular, tampouco de que representemos ou non as súas crenzas particulares nos actos relixiosos, culturais ou nas súas parrandas, trátase simple e llanamente de que somos uns intrusos, ocupamos altas responsabilidades para as que non fomos educados, moi dignas tarefas para as que non estamos preparados, nunha palabre, quédannos grandes! porque non temos a titulación, orixe, ou clase… axeitadas. Por iso é polo que nos desprezan, para eles somos “pés negros, okupas, perros flauta, ociosos, desocupados, marxinais, extremistas, radicais, 2.0”… estamos faltos do pedigree que eles acreditan e, precisamente por iso, somos incapaces de resolver os problemas da cidade,  comedores, fochancas, indixentes… mil veces repetidos e publicados, asuntos que, como todo o mundo sabe, chegaron a Santiago con Compostela Aberta e nunca antes existiran.

Ós intrusos, como ós bárbaros, hai que expulsalos, polas boas ou polas malas. De aquí e de todas partes. Pero para iso resulta imprescindible crear antes un clima axeitado, deslexitimando a cotío, atacando persoal ou familiarmente para evidenciar un desastre que anuncian, visibilizando un caos que inventan, insultando, inxuriando, mentindo, culpando, para facernos cada día máis aborrecibles. Trátase de crear un inimigo, como dicía Sam Keen, para logo exterminalo.

 E a cousa non vai a remitir, nin sequera pagando o canon de rigor. Non é unicamente Compostela Aberta. Somos Marea, Marea Viva, Marea en Común, unha auténtica ameaza. En realidade, a máis grande ameaza de cambio social, político e xeracional en Galicia, como o é Podemos no conxunto do Estado. Asumir, desde o seu punto de vista, que Galicia podería perderse, que o PP non gobernara, que o caudal de diñeiro público que reciben en axudas remate para sempre producelles un pánico atroz. Imaxinar unha Galicia gobernada por quen tanto desprezan en Santiago de Compostela, Ferrol ou A Coruña, dalles cefalalxia crónica.

Cando debatimos sobre as ordenanzas fiscais en Santiago alegráronse moito de que a oposición tumbara a proposta do equipo de goberno, mesmo perdendo varios millóns de euros para a cidadanía de Compostela. Cando os orzamentos, apostaron publicamente por rexeitalos e animaron a un acordo entre o PSOE e o PP, mais non foi posible. Agora pretenden importar a capital de Galicia as vondades da Grosse Koalition pola que suspiran, a que funciona en Europa, a do sentido común, a da sensatez, a da cordura que nos non temos, a da crise do capital, a dos intereses corporativos, a dos recortes económicos e de dereitos, a da expulsión dos inmigrantes e fuxidos das guerras, a da exclusión dos máis desfavorecidos. Pretenden, sen rubor, favorecer unha moción de censura contra Martiño Noriega e facer a Agustín Hernández outra vez alcalde, nesta ocasión, cos votos do PSOE de Paco Reyes. Atreverase?

Falamos do mesmo Agustín Hernández que apoiou a Conde Roa, a Angel Currás, o que perdeu a maioría absoluta hai un ano diante de Compostela Aberta, o que colleitou os peores resultados da historia do PP en Santiago logo dunha lexislatura infame, o que segue de portavoz municipal, dando leccións, e agora tamén na Deputación de A Coruña.

No clima de confrontación electoral permanente que vivimos no conxunto do Estado, lexislativas á vista e autonómicas en Outono, cada organización política busca o mellor posto de saída, e niso, Agustín Hernández é todo un experto. A clave definitiva a terá Paco Reyes, pero tamén Sanchez Bugallo, e quen mande no PSOE en Galicia, a opinión de Abel Caballero xa a coñecemos, está a paseala polo país adiante.

Non nos extrañemos entón que de aquí en adiante, alomenos ate as eleccións autonómicas, a infamia e o mal medren, escoitanse lexións de orcos que ouvean…