Benvidas, benvidos, amigas e amigos

A paz é o camiño, e facemos camiño ó andar. A paz é un descubrimento, non unha conquista, dicía, Raimon Panikkar. A guerra e a violencia non son fatalidades biolóxicas. Aprendemos a ser violentos. Por iso temos que "desaprender" para ser pacíficos, que non submisos, nin súbditos, nin mansos. Federico Mayor Zaragoza di que a aprendizaxe da democracia é a pedagoxía da paz. E María Zambrano afirmaba que a paz é moito máis que unha toma de postura, é unha auténtica revolución, un modo de vivir, un modo de habitar o planeta, un modo de ser persoa.
A paz como cultura...

26 ago 2011

ANGLADAS HAI MÁIS DOS QUE PENSAMOS...

   Josep Anglada i Rius, fundador e presidente do partido Plataforma per Catalunya, non merecería comentario algún, nin sequera satírico, se non fose porque é un síntoma de algo moito máis preocupante que pode correr como un regueiro de pólvora no futuro inmediato. Este individuo representa a punta dun iceberg moito máis oculto que non se circunscribe a Cataluña. Concelleiro en Vic, foi militante de Fuerza Nueva, candidato do Frente Nacional ó Parlamento Europeo e, na actualidade, lidera unha forza política con representación en diferentes concellos cataláns polo que non creo que podamos cualificalo de simple "anécdota curiosa" no panorama político español.
   O seu discurso xenófobo e discriminatorio está calando en ámbitos con forte presenza de inmigrantes. Aproveita calquera ocasión para alimentar o odio, particularmente, contra dos musulmáns. Nos seus actos repite con reiteración e moito entusiasmo, en catalán e español, cousas como "Vainos tocar ós valentes expulsar ós musulmáns do noso país" ou " Aquí xa non cabe un so inmigrante máis". O seu ideario ultra dereitista pode lerse en "Sin mordaza y sin velos ", publicado en 2010, onde carga contra o que denomina "islamización" da sociedade catalá e alerta do perigo no que se atopa, segundo el, a democracia.
   No seu blog, tamén en catalán, podemos comprobar que o seu pensamento non está tan lonxe do que, cada vez con máis frecuencia, escoitamos na rúa: España estase enchendo de mouros, veñen a quitarnos o traballo, a aproveitarse da seguridade social, cobren as súas nenas con veos, queren construír mesquitas e chamar publicamente á oración... ¡onde imos a parar!.
   En Salt, recentemente, protagonizou un incidente na rúa ó querer entrar no salón de plenos, foi insultado e ameazado, por persoas que reclamaban o dereito da comunidade musulmá a ter os seus espazos para o rezo. A súa aparición diante do concello catalán, ben cuberta polos medios, saíu en prensa e televisión, dando de Anglada unha visión de vítima perseguida e acosada.
   O avance de Plataforma per Catalunya nas últimas eleccións municipais debería facernos reflexionar, a todas e todos, sobre as súas perspectivas si finalmente, como anuncia, decide presentarse ás Xerais do 20N.
   Existe un caldo de cultivo na sociedade española, tamén entre a mocidade, que a pouco que se alimente pode explotar. Ideas como que non se pode tolerar que os musulmáns chamen á oración publicamente nun país cristián, que non podemos permitir que saian dos galpóns, pisos e naves industriais dos arrabais onde están confinados para rezar, ou aceptar o igual tratamento que a igrexa católica na educación e o libre uso do hiyab, por exemplo, están moito máis estendidas do que pensamos.
   Educar para a interculturalidade, para o diálogo, para o entendemento e o respecto, para a comprensión mutua, desde o coñecemento, coa perspectiva dos dereitos humanos, é unha necesidade moito máis apremiante do que cremos, nas familias e nas escolas, tamén na sociedade, nos medios e na publicidade, nas pantallas, non só como política preventiva, senón como parte das virtudes cívicas necesarias para convivir pacificamente nunha sociedade democrática.
   Cando escoitamos que a Educación para a Cidadanía e os Dereitos Humanos está condenada a desaparecer sentimos unha enorme decepción porque a nosa experiencia indica que esa materia, limitada a un curso na primaria e a dous na secundaria, resulta absolutamente insuficiente para abordar problemas e conflitos como os explotados por tantos Angladas que nos rodean, aínda que non se signifiquen tanto como o político catalán.
   En Mein Kampf, que en galego poderiamos traducir por "A miña loita",  publicado en 1925, Adolf Hitler, xa manifestaba que "a raza aria é incompatible coa raza xudía". case que ninguén o tomaba en serio. O 30 de Xaneiro de 1933, oito anos despois, era elixido Chanceler de Alemaña nun goberno de coalición. O resto xa o coñecemos...

12 ago 2011

¿A educación é cara?

  
   As imaxes non deixan lugar a dúbidas. O que acontece no Reino Unido, en Londres e outras cidades é dunha gravidade extrema. Ata o momento 5 mortos, máis de mil detidos, a maioría menores de idade, nunha onda de violencia que lembra outras dos anos '80, con incendios e saqueos indiscriminados, ira e resentimento, odio e frustracción, a mans cheas.
   Convén non esquecer que existen moitas formas de violencia, non é única, non é unidireccional. Aprendemos a ser violentos. Non o somos por natureza, como algúns pretenden. Xa en 1985, a comunidade científica reunida en Sevilla, aprobou un Manifesto que fixo seu a UNESCO, no que se afirmaba que "a guerra e a violencia non son fatalidades biolóxicas". Necesitan dun profundo, intenso e dilatado aprendizaxe, caldeiras de producción de odio, na familia, na escola, nos medios, na sociedade.
   Dalgunha maneira recollemos o que sementamos. As explosións de violencia protagonizadas por adolescentes, amparados e protexidos polo seu número, son consecuencia de fracasos diversos, familiares, educativos, políticos e sociais. Cando alentamos o consumismo exacerbado, mundos idílicos á man de calquera, sen esforzo, estamos fomentando expectativas falsas, fontes inagotables de enorme frustracción. Cando restrinximos as políticas públicas e propiciamos fortes recortes nos equipamentos sociais, educativos, sanitarios... mentres non temos reparo en rescatar ós mercaderes responsables da marxinación e a exclusión social, da pobreza e da fame, garantindo os seus insultantes salarios e as súas envidiables pensións blindadas, estamos a facer pedagoxía política negativa, xeradora de rabia e indignación. 
   Cando construimos barrios dormitorio infames e os reservamos para as minorías étnicas que non queremos ver nos centros das cidades e creamos guettos multiculturais para pobres e excluídos renunciando a políticas urbanísticas e sociais integradoras, interculturais, estamos a xerar condicións para que a ruindade explote en calquera momento.
   O que aforramos hoxe en educación nolo teremos que gastar, multiplicado, en cadeas e sistemas de seguridade. Din que a educación é cara porque non calculan o que realmente custa a ignorancia e a incultura. Os recortes sociais, as políticas públicas de aforro en sectores claves como a educación, a asistencia social, subsidios de paro, pensións, etc. teñen consecuencias, aínda que non se perciban a curto prazo. A inxustiza, a discriminación, o abuso, a violencia estructural, aquela que non se percibe tan facilmente, as vidas condenadas de antemán, os cativos carne de cañón, os futuros anulados, as condenas eternas na marxinalidade, non conducen máis que á delincuencia e a comportamentos e conductas que non desaparecen con policías, militares, sistemas de seguridade e alarmas, nin coa blindaxe armada dos barrios prósperos ou coa cultura do medo.
   Os problemas complexos non teñen solucións sinxelas, nin por suposto a curto prazo. A convivencia pacífica e democrática esixe dun permanente esforzo continuado en ámbitos moi diversos, desde o familiar ó social, pasando polo educativo e o mediático. Non luce. Non ten resultados inmediatos. Por iso non satisface ós políticos. Non ten rendibilidade electoral. Sen embargo, ignorala, considerar que a convivencia, as virtudes cívicas, non son unha prioridade en épocas de crise, supón un completo disparate, unha política suicida, un abono para que, en calquera momento, en calquera lugar, unha explosión de violencia, como a actual do Reino Unido, nos colla a todos por sorpresa, nos confunda e asuste.
   Pero, é realmente unha sorpresa?  O sorprendente, quizáis, é que non aconteza con maior frecuencia.
    Compre repetilo, a prevención é cara, mais a ignorancia, a desidia ou a cobiza, á longa, resultan carísimas.