A vixencia da Declaración Universal dos Dereitos Humanos

   

   O teño comentado moitas veces, a Declaración Universal dos Dereitos Humanos segue a ser unha completa descoñecida para a maioría da poboación mundial, tamén en Galicia. Estamos a piques de celebrar o seu 63 Aniversario, un texto aprobado por unhas Nacións Unidas recen constituídas, un 10 de Decembro de 1948, cando aínda fumeaban os campos de batalla e de exterminio da segunda guerra mundial.

   Trátase dun documento magnífico, extraordinario, probablemente o máis relevante do século XX, redactado por grandes personalidades, cheas de lucidez e coa firme determinación de evitar ós nosos fillos o horror da guerra. 

   Era a primeira vez na historia no que un texto resolutivo tiña valor universal, e afectaba nada menos que ós dereitos e ás liberdades fundamentais dos seres humanos, cando o horror do nazismo estaba aínda tan presente nas retinas.

   Os desexos de paz eran tan fortes que, mesmo contra todo prognóstico, ideoloxías contrapostas, sistemas políticos diferentes, tradicións culturais e relixiosas distintas foron quen de poñerse de acordo nunha declaración común de obxectivos e de aspiracións para todos e cada un dos seres humanos.

   Cando se creou, en 1946, a Comisión de Dereitos Humanos das Nacións Unidas, había só 18 estados membros. O Comité de Redacción o conformaron 8 grandes personalidades de Australia, Chile, EE.UU, Francia, Líbano, Gran Bretaña e Irlanda do Norte e a URSS. Foi a secretaría, baixo a coordinación de John Humphey, quen redactou o esquema xeral, inicialmente 400 páxinas que serviron de documento de traballo durante dous longos anos. E foi Eleanor Roosevelt quen presidiu a Comisión de Dereitos Humanos e a responsable de presentala finalmente no Plenario, cos seus 30 artigos e un espléndido Preámbulo que compre reler de cando en vez.

   A aprobación definitiva contou coa votación favorable de 58 Estados da Asemblea Xeral. Foi no Palacio de Chaillot, en París. Houbo 48 votos a favor, ningún en contra, e 8 abstencións (Unión Soviética e aliados do Leste, Arabia Saudita e Sudáfrica). Dous estados presentes ausentáronse no momento da votación. A Guerra Fría estaba xa no ambiente. O Estado Español non estaba, por razóns obvias.

   Entre os seus redactores estaban, ademais de Eleanor Roosevelt, René Samuel Cassin por Francia, Charles Malik polo Líbano, Peng Chun Chang por China, Hernán Santa Cruz, por Chile, Alexandre Bogomolov e Alexei Pavlov por la URSS, Lord Dukeston e Geoffrey Wilson por Gran Bretaña, William Hodgson por Australia e John Peters Humphrey por Canadá, daquela, o director da división de dereitos humanos da ONU.

   

   A Asemblea Xeral proclamou a declaración como “o ideal común polo que todos os pobos e nacións teñen que esforzarse a fin de que tanto os individuos como as sociedades promovan mediante medidas progresivas de carácter nacional e internacional o seu recoñecemento e aplicación universais e efectivos”.

   O texto de 1948 ten inspirado unha profunda e abundante lexislación posterior, numerosos instrumentos que constitúen o ideal internacional dos dereitos humanos, desde o Pacto Internacional de Dereitos Económicos, Sociais e Culturais ó Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos. Todos eles conforman a Carta Internacional de Dereitos.

   Sen embargo, a paz aínda non é un dereito humano, contra o que moita xente pensa, mesmo no ámbito académico. Non o é, a pesares de que personalidades como a citada Eleanor Rossevelt o pretenderon ata o final. Non foi posible. Os Estados, os mesmos que agora o impiden, estaban radicalmente en contra. Incluír o dereito humano á paz significaría que, calquera que o violentara, podería ser perseguido e condenado polos tribunais internacionais, cedo ou tarde, acontecería.

   Hoxe, o movemento pacifista e moitas organizacións e movementos sociais seguimos a reivindicar o dereito humano á paz. Con ocasión do Foro 2010, en Santiago de Compostela, aprobamos un texto do que podería ser unha Declaración sobre o Dereito Humano á Paz, apoiado por numerosas personalidades vinculadas ó dereito internacional e á diplomacia, que segue o seu percorrido xunto coa demanda dunha profunda remodelación das Nacións Unidas. 

   O vindeiro 10 de Decembro, Sábado, en Area Central, a partir das 13:00 horas, faremos un Acto Reivindicativo, tamén de conmemoración, da Declaración Universal de 1948. haberá música, unha exposición, repartiremos exemplares do texto en galego e faremos unha lectura pública dos seus magníficos 30 artigos, para lembrala, para resaltar que segue vixente, aínda que a súa historia sexa tamén a da súa vulneración.